Od kiedy należy myć zęby dziecku? Czy pasta z fluorem jest bezpieczna?

Próchnica zębów to choroba zakaźna, która dotyka struktury zębów, prowadząc do demineralizacji i destrukcji tkanek twardych zęba. Jest to proces postępujący, który może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, jeśli nie zostanie odpowiednio i terminowo leczony. Próchnica jest spowodowana działaniem kwasów produkowanych przez bakterie Streptococcus mutans i Lactobacillus, które gromadzą się w płytce nazębnej. Bakterie te przetwarzają cukry zawarte w pożywieniu na kwasy, które następnie atakują szkliwo zębów. 

Do jakich chorób prowadzi próchnica?

Nieleczona próchnica może prowadzić do zapalenia i infekcji dziąseł, takich jak zapalenie dziąseł (gingivitis) lub bardziej zaawansowane postaci chorób przyzębia, które mogą ostatecznie prowadzić do utraty zębów. Próchnica, która dotrze do miazgi zęba (miękka tkanka wewnątrz zęba zawierająca nerwy i naczynia krwionośne), może prowadzić do infekcji, powstawania ropnia i ostatecznie martwicy (obumarcia) miazgi. Ropień to lokalne nagromadzenie ropy, które może powodować silny ból i wymaga natychmiastowego leczenia dentystycznego. Ból i dyskomfort spowodowany próchnicą mogą utrudniać gryzienie i żucie, co z kolei może prowadzić do problemów z prawidłowym trawieniem i wchłanianiem składników odżywczych. Zęby pełnią kluczową rolę w artykulacji i produkcji dźwięków mowy. Utrata zębów spowodowana próchnicą może negatywnie wpłynąć na zdolność wyraźnego mówienia. Uszkodzenia i utrata zębów związane z próchnicą mogą prowadzić do zaburzeń estetycznych uśmiechu, co z kolei może negatywnie wpłynąć na samoocenę i relacje społeczne. Badania wykazały, że przewlekłe infekcje jamy ustnej, w tym te spowodowane przez próchnicę, mogą mieć wpływ na ogólne zdrowie i zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy i innych stanów. 

Najlepszym sposobem na uniknięcie poważnych konsekwencji próchnicy jest jej zapobieganie poprzez regularne mycie zębów szczoteczką do zębów wraz z pastą z fluorem, nitkowanie zębów, ograniczenie spożycia cukrów i regularne wizyty u dentysty w celu przeprowadzenia kontroli i ewentualnego leczenia profilaktycznego. Myć zęby dziecku należy rozpocząć już przy pojawieniu się pierwszych ząbków, co zazwyczaj ma miejsce między 6. a 12. miesiącem życia. Regularna higiena jamy ustnej od najwcześniejszych lat życia jest kluczowa dla zapobiegania próchnicy i promowania zdrowia jamy ustnej. Gdy pojawiają się pierwsze ząbki, można zacząć delikatnie czyścić je miękką, wilgotną szmatką lub specjalną szczoteczką do zębów dla niemowląt. Początkowo nie jest konieczne używanie pasty do zębów; ważne jest jednak, aby delikatnie oczyścić ząbki i dziąsła po każdym karmieniu mlekiem, w celu usunięcia resztek pokarmu. 

Kwestia stosowania pasty z fluorem dla bardzo małych dzieci była przedmiotem dyskusji, jednak obecne wytyczne dentystyczne w wielu krajach zalecają stosowanie niewielkiej ilości pasty z fluorem już od pierwszego ząbka. Zaleca się używanie pasty o niskim stężeniu fluoru (około 1000 ppm fluoru) i aplikowanie jej w ilości nie większej niż ziarnko ryżu dla dzieci poniżej 3. roku życia, a wielkości grochu dla dzieci w wieku 3-6 lat. Użycie pasty z fluorem pomaga wzmocnić szkliwo zębów i chronić przed próchnicą. Pasty z fluorem są bezpieczne do użytku, o ile stosuje się je zgodnie z zaleceniami i w odpowiednich ilościach. Ważne jest, aby nauczyć dziecko plucia pasty po myciu zębów, a nie jej połykania. Rodzice i opiekunowie powinni nadzorować proces mycia zębów, aby upewnić się, że dziecko używa odpowiedniej ilości pasty i prawidłowo wykonuje czynność mycia. Wprowadzenie zdrowych nawyków higieny jamy ustnej od najmłodszych lat jest kluczowe dla długoterminowego zdrowia zębów i jamy ustnej. Obejmuje to nie tylko regularne mycie zębów, ale także wprowadzenie zdrowej diety, bogatej w warzywa i owoce, a ubogiej w cukry proste, które są główną przyczyną próchnicy.

Rodzice mogą obawiać się stosowania pasty z fluorem dla swoich dzieci z kilku powodów, które zazwyczaj wynikają z obaw o bezpieczeństwo i potencjalne ryzyko zdrowotne. Jedną z głównych obaw jest fluoroza, czyli zaburzenie rozwojowe szkliwa zębów, które może wystąpić, gdy młode dzieci spożywają zbyt dużo fluoru w okresie, kiedy ich zęby są w fazie formowania. Fluoroza może manifestować się jako delikatne przebarwienia na zębach lub, w bardziej zaawansowanych przypadkach, jako poważne uszkodzenie szkliwa. Rodzice mogą obawiać się, że używanie pasty z fluorem przez dzieci, które nie potrafią jeszcze dobrze wypluwać pasty, zwiększy ryzyko połknięcia i tym samym ryzyko fluorozy. Małe dzieci, szczególnie te poniżej 3. roku życia, często połykają pastę do zębów podczas mycia, ponieważ nie mają jeszcze w pełni rozwiniętych umiejętności kontrolowania tego procesu. Istnieje obawa, że regularne połykanie pasty zawierającej fluor może prowadzić do przyswajania nadmiernych ilości tego pierwiastka. Rodzice mogą być niepewni, jaką ilość pasty z fluorem stosować, aby była ona bezpieczna dla ich dzieci. Zalecenia dotyczące stosowania pasty z fluorem zmieniały się na przestrzeni lat, co może przyczyniać się do niepewności i obaw.