Na czym polega metoda Montessori?

Metoda Montessori to podejście pedagogiczne opracowane przez włoską lekarkę i pedagog Marię Montessori. Jej podstawowe założenia koncentrują się na wspieraniu naturalnego rozwoju dziecka poprzez stworzenie odpowiednio przygotowanego otoczenia, w którym dziecko ma swobodę wyboru i samodzielności. Maria Montessori, włoska lekarka i pedagog, opracowała metodę Montessori na podstawie swoich obserwacji i doświadczeń z dziećmi. W latach 1901-1906 Maria Montessori pracowała w Domu Borelowskim w Rzymie, który był instytucją opiekuńczą dla dzieci z biednych rodzin. Podczas pracy z tymi dziećmi zauważyła, że mają one niewielkie możliwości rozwoju intelektualnego i społecznego. To zainspirowało ją do przeprowadzenia badań i eksperymentów w dziedzinie edukacji dzieci.

Maria Montessori opracowała specjalne materiały edukacyjne, takie jak wieże różnicujące, tablice Montessori, materiały z zakresu nauk przyrodniczych i geografii, zestaw koralików w różnych kolorach i długościach, które pomagają dzieciom w nauce liczenia, które miały na celu stymulowanie zainteresowania dzieci i rozwijanie konkretnych umiejętności. Montessori skupiała się na indywidualnym tempie rozwoju każdego dziecka, dając mu swobodę wyboru i samodzielnego działania. W jej metodzie dużą rolę odgrywało przygotowane środowisko, które pobudzało zainteresowanie i rozwijało umiejętności dziecka. Maria Montessori również podkreślała znaczenie pracy praktycznej i samodyscypliny. Metoda Montessori zyskała popularność i zainteresowanie zarówno wśród rodziców, jak i nauczycieli. Maria Montessori kontynuowała swoje badania i rozwijała swoją metodę przez całe życie. Założyła również Międzynarodowe Stowarzyszenie Montessori (AMI) w 1929 roku, które miało na celu dalsze promowanie i rozpowszechnianie jej metody.

Dziś metoda Montessori jest szeroko stosowana na całym świecie, zarówno w przedszkolach, jak i szkołach, obejmując wiele różnych grup wiekowych. Jej założenia odzwierciedlają zrozumienie i szacunek dla naturalnych potrzeb rozwojowych dziecka oraz aktywną rolę dziecka w procesie uczenia się. Bardzo dużo polskich Mam wprowadzę metodę montessori we własnym domu. Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych elementów metodą Montessori. 

Odpowiednio przygotowane otoczenie pracy

Montessori zakłada, że odpowiednio przygotowane otoczenie ma znaczący wpływ na rozwój dziecka. Dlatego w montessori środowisku edukacyjnym przygotowuje się specjalne sale, wyposażone w starannie dobrany zestaw materiałów edukacyjnych, które są dostosowane do różnych obszarów rozwoju, takich jak umiejętności sensoryczne, poznawcze, matematyczne i językowe. Przygotowane środowisko ma być estetyczne, poukładane i dostosowane do potrzeb rozwojowych dzieci. Przygotowanie odpowiedniego miejsca pracy Montessori jest kluczowe dla efektywnego działania metody.

Oto kilka kroków, które można podjąć w celu stworzenia adekwatnego środowiska montessori.

• Przestrzeń i układ

Przemyśl organizację przestrzeni w sposób, który jest dostosowany do potrzeb i rozwoju dzieci. Upewnij się, że pomieszczenie jest przestronne, dobrze oświetlone i pozbawione zbędnych bodźców, które mogą rozpraszać uwagę dzieci. Ułóż meble i materiały tak, aby były łatwo dostępne i zachęcały do samodzielnej eksploracji.

• Materiały edukacyjne

Wyposaż pokój w różnorodne, starannie wybrane materiały montessori, które są dostosowane do rozwoju dzieci w różnych obszarach. Materiały powinny być estetyczne, trwałe i dotykowe, aby pobudzać zmysły dziecka. Staraj się zapewnić różnorodność tematyczną, aby zachęcić do eksploracji i samodzielnego uczenia się.

• Porządek i estetyka

Zachęcaj do utrzymania porządku i estetycznego wyglądu pokoju, w którym przebywa dziecko. Pomóż dzieciom w nauce systematycznego przechowywania materiałów i dbania o swoje otoczenie. Wprowadź systemy organizacyjne, takie jak oznakowane półki, etykiety i pojemniki, sortery, aby ułatwić dzieciom odnajdywanie i odkładanie materiałów.

• Strefy pracy

Stwórz różne strefy lub obszary w sali, które będą odpowiadać różnym obszarom rozwoju dziecka, takim jak umiejętności praktyczne, matematyka, język, nauki przyrodnicze itp. Umieść odpowiednie materiały i narzędzia w każdej strefie, aby zachęcić dzieci do eksploracji i zgłębiania poszczególnych tematów.

• Swoboda wyboru

Daj dzieciom możliwość swobodnego wyboru, decydowania o tym, z czym chcą pracować i w jaki sposób. Upewnij się, że materiały są łatwo dostępne i atrakcyjne dla dzieci. Zapewnij różnorodność i zmienność materiałów, aby zachęcić dzieci do eksploracji i utrzymania ich zainteresowania. Bardzo ważne w metodzie montessori jest, aby dziecko nie było wszystkiego na raz w zasięgu ręki. 

• Bezpieczeństwo i harmonia

Zapewnij bezpieczne i harmonijne środowisko dla dzieci. Usuń potencjalne zagrożenia i zadbaj o ergonomię mebli i narzędzi, aby były dostosowane do dziecięcych potrzeb i umożliwiały swobodne poruszanie się. Stwórz atmosferę spokoju i koncentracji, która sprzyja efektywnemu uczeniu się.

• Obserwacja i modyfikacje

Regularnie obserwuj, jak dzieci korzystają z przygotowanego środowiska i reaguj na ich potrzeby. Wprowadzaj modyfikacje, gdy zauważysz, że pewne elementy nie spełniają oczekiwań dzieci lub gdy zauważysz ich nowe zainteresowania. Przygotowane środowisko powinno być elastyczne i dostosowane do dynamicznego rozwoju dzieci.

Specjalnie opracowane materiały

Metoda Montessori korzysta z unikalnych materiałów edukacyjnych, które zostały opracowane przez Marię Montessori. Te materiały są zaprojektowane tak, aby pobudzały ciekawość i rozwijały konkretne umiejętności. Produkty montessori zwykle dotykowe i manipulacyjne, co pomaga dzieciom w nabywaniu umiejętności praktycznych, koncentracji, koordynacji ruchowej i logicznego myślenia. Tego typu materiały edukacyjne odgrywają istotną rolę w procesie nauki i rozwoju dzieci. Maria Montessori stworzyła wiele unikalnych materiałów, które są charakterystyczne dla tej metody.

Oto kilka przykładów najważniejszych materiałów montessori

•  Wieża różnicująca

To drewniana wieża składająca się z dziesięciu różnych klocków różnej wysokości. Jest wykorzystywana do nauki porządkowania i porównywania wielkości. Dziecko uczy się ustawiać klocki w odpowiedniej kolejności, co rozwija umiejętności matematyczne, koncentrację i precyzję.

• Tablica Montessori

Jest to specjalna tablica z drewnianymi literami, cyframi i symbolami matematycznymi. Dzieci korzystają z tych materiałów, aby tworzyć słowa, zdania, działania matematyczne i inne wyrażenia. Tablica Montessori wspomaga naukę języka pisanego i matematyki, rozwija umiejętność czytania, pisania i rozwiązywania problemów.

• Materiały sensoryczne

Montessori skupia się na rozwijaniu zmysłów dziecka poprzez specjalne materiały sensoryczne, takie jak tablica dotykowa z różnymi teksturami, pojemniki z zapachami, pudełka z dźwiękami itp. Te materiały stymulują zmysły dziecka i pomagają mu rozwijać zdolności percepcyjne, koncentrację i rozróżnianie różnych cech.

• Zestawy matematyczne

Montessori oferuje wiele materiałów matematycznych, takich jak bloki liczenia, perły do liczenia, tabliczki mnożenia, szachownica, itp. Te materiały są zaprojektowane w taki sposób, aby umożliwić dzieciom konkretną manipulację i zrozumienie abstrakcyjnych pojęć matematycznych. Dzieci uczą się poprzez doświadczanie i konkretną interakcję z tymi materiałami.

• Materiały językowe

Montessori zapewnia wiele materiałów wspierających naukę języka pisanego i mówionego, takich jak zestawy kart z literami, skrzynki z wyrazami, pudełka z obrazkami i etykietami itp. Dzieci mogą tworzyć słowa, składać zdania i rozwijać umiejętności czytania i pisania.

• Materiały z zakresu nauk przyrodniczych i geografii

Montessori oferuje również materiały edukacyjne, które pomagają dzieciom zgłębiać wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych i geografii. Można znaleźć globusy, mapy, pudełka z próbkami roślin, zwierząt itp. Dzieci mają możliwość poznawania różnych aspektów świata naturalnego i geograficznego.

 
Wszystkie te specjalnie opracowane materiały w Montessori są starannie zaprojektowane, aby wspierać samodzielne uczenie się i rozwój dziecka poprzez aktywną interakcję z pomocami montessori. Są one atrakcyjne wizualnie, sensorycznie pobudzające i rozwijające konkretne umiejętności. Materiały te umożliwiają dziecku naukę poprzez działanie i odkrywanie.

Różnorodne grupy wiekowe

W idei montessori dzieci różnego wieku pracują razem. Dzieci starsze pełnią rolę wzorców i mentorów dla młodszych, co sprzyja nauce przez obserwację, naśladownictwo i współpracę. Dzięki temu dzieci uczą się od siebie nawzajem i rozwijają umiejętności społeczne. W metodzie Montessori istotną cechą jest praca z różnorodnymi grupami wiekowymi. Dzieci z różnych przedziałów wiekowych grupowane są razem w tzw. grupach mieszanych. W typowej sali lekcyjnej można znaleźć dzieci w wieku od 3 do 6 lat lub od 6 do 9 lat, w zależności od konkretnego etapu edukacyjnego.

Łączenie grup wiekowych przynosi wiele korzyści, które zostały przestawione poniżej: 

• Naśladownictwo i uczenie się od siebie nawzajem

Dzieci mają możliwość obserwacji postępów i umiejętności innych uczniów, zarówno starszych, jak i młodszych. Mogą naśladować zachowania i uczyć się od siebie nawzajem, co sprzyja rozwojowi społecznemu i umiejętnościom społecznym.

• Indywidualizacja i dostosowanie

Nauczyciel ma możliwość dostosowania materiałów i zadań do indywidualnych zdolności i potrzeb każdego dziecka. Starsze dzieci mogą pracować na bardziej zaawansowanych poziomach, podczas gdy młodsze dzieci mogą skupić się na podstawowych umiejętnościach. To umożliwia indywidualne tempo nauki dla każdego ucznia.

• Wzajemna pomoc i odpowiedzialność

Praca w grupach mieszanych sprzyja rozwojowi umiejętności współpracy i wzajemnej pomocy. Starsze dzieci często pomagają młodszym, dzieląc się wiedzą i doświadczeniem. To buduje poczucie odpowiedzialności i empatii wśród uczniów.

• Rozwój społeczny i emocjonalny

Dzieci w grupach mieszanych uczą się radzenia sobie w różnorodnych sytuacjach społecznych. Współpraca, komunikacja, rozwiązywanie konfliktów i zrozumienie innych są integralnymi częściami takiego środowiska. Dzieci mają możliwość rozwijania zdolności społecznych i budowania zdrowych relacji.

Dzięki różnorodnym grupom wiekowym metoda Montessori stwarza przestrzeń do rozwoju społecznego, uczenia się od siebie nawzajem i indywidualizacji. To umożliwia dzieciom rozwój w tempie, które jest dla nich najbardziej odpowiednie, jednocześnie integrując je w społeczność szkolną.

Celem metody Montessori jest rozwój całej osobowości dziecka, uwzględniając zarówno jego aspekty intelektualne, emocjonalne, społeczne, jak i fizyczne. Przez swobodę wyboru, samodzielność i interakcję z odpowiednio przygotowanym środowiskiem, dzieci mają szansę rozwijać się harmonijnie i odkrywać własne talenty i zainteresowania.

 Zabawki Montessori znajdziesz na naszej platformie Mamaville.